 |
| Anu Põder, Space for My Body (Ruum minu keha jaoks), 1995, Ύφασμα, σύρμα και ξύλινη κρεμάστρα, 50 x 47 x 14 cm |
Η Εσθονή καλλιτέχνιδα Anu Põder (1947-2013) γοητεύτηκε από την ευθραυστότητα του ανθρώπινου σώματος, εξερευνώντας τη φευγαλέα φύση του σε έργα που έρχονται σε αντίθεση με την κλασική σοβιετική τέχνη που κυριάρχησε στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα. Η Põder κατεύθυνε την απογοήτευσή της για τη σοβιετική κατοχή της Εσθονίας το 1940 (μέχρι την ανεξαρτησία το 1991) προς τα μέσα, μεταφράζοντας ένα εκλεκτικό μείγμα υλικών - κερί, γύψο, σαπούνι - σε γλυπτά που απεικόνιζαν το εσωτερικό του ανθρώπινου σώματος.
Για πρώτη φορά, το έργο της Põder είναι τώρα το θέμα μιας αναδρομικής έκθεσης εκτός της πατρίδας της της Εσθονίας, με το Anu Põder: Space for My Body, στο Muzeum Susch της Ελβετίας σε μια έκθεση που επιμελείται η Cecilia Alemani. Το μουσείο, που δημιουργήθηκε ρητά για να υπερασπιστεί τις παραμελημένες διεθνείς avant-garde γυναίκες καλλιτέχνιδες, θα παρουσιάσει πάνω από σαράντα έργα που χρονολογούνται από το 1978 έως το 2012.
 |
| Anu Põder Σύνθεση με πλαστικό και συνθετικό μαλλί (Kompositsioon plastmassi ja sünteetilise villaga) 1986 Πλαστικό, συνθετικό μαλλί, ξύλο, βαμβακερή κλωστή, ύφασμα 80 × 65 × 48 εκ. |
«Με συνεπήρε πολύ το έργο της Anu γιατί το βρίσκω απίστευτα μοναδικό, δυνατό και εκπληκτικό, ειδικά όταν πρόκειται για τον τομέα της γλυπτικής», λέει η Alemani. Λαμβάνοντας υπόψη ότι εργαζόταν σε πλήρη απομόνωση στην Εσθονία, μια χώρα που προσαρτήθηκε στη Σοβιετική Ένωση τη δεκαετία του 1940 και παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό απομονωμένη από τον υπόλοιπο κόσμο μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990, βρίσκω την οπτική της γλώσσα πολύ περίπλοκη και συναρπαστική. Η χρήση καινοτόμων υλικών σε μια εποχή που οι περισσότεροι καλλιτέχνες γύρω της χρησιμοποιούσαν μπρούντζο και πέτρα, η αντιμνημειακή προσέγγισή της στη μορφοποίηση, απεικονίζοντας το σώμα και τις ευθραυστότητες του και, τέλος, τον αριστοτεχνικό της τρόπο να παραθέτει κλασικές αναφορές ενώ ταυτόχρονα εισάγει ρωγμές, ραφές, παραρτήματα και βελονιές είναι αξιοσημείωτη και την κάνουν μια από τις πιο δυνατές φωνές στην Ανατολική Ευρώπη εκείνα τα χρόνια ».
Η έκθεση χωρίζεται χαλαρά σε τρία μέρη. Το πρώτο αποτελείται από κούκλες και μανεκέν, για τη διερεύνηση του σώματος από τον καλλιτέχνη, το δεύτερο τα ασυνήθιστα υλικά που χρησιμοποίησε η Põder για να αναπαραστήσει το σώμα και το τρίτο διαφωνώντας με τη σχέση της με τις αισθήσεις και την επιθυμία.
 |
| Εικόνα εγκατάστασης ευγενική προσφορά του Muzeum Susch Art Stations Foundation, φωτογραφία Federico Sette |
«Νομίζω ότι η Anu ήταν μια απίστευτα ικανή καλλιτέχνιδα», προσθέτει η Alemani. «Η αυτοπεποίθησή της όσον αφορά τα υλικά, καθώς και η ικανότητά της και η ανοιχτότητά της να πειραματίζεται με ασυνήθιστες υφές και στοιχεία, ιδιαίτερα αν σκεφτείτε τη δουλειά της από τη δεκαετία του 1980, είναι ακόμη πιο σημαντική στο πλαίσιο μιας κατεχόμενης χώρας, όπου η σπανιότητα των υλικών τέχνης ήταν πολύ συνηθισμένο. Η Anu μετέτρεψε αυτή την έλλειψη σε πόρο, υιοθετώντας υλικά που ίσως δεν θα είχε χρησιμοποιήσει σε άλλες συνθήκες. Η επίσημη γλώσσα της είναι επίσης εμφανώς επηρεασμένη από την κλασική εκπαίδευση, και όμως είναι σε θέση να ενσωματώσει τις φιγούρες της με τις αγωνίες και τις ανησυχίες που πρέπει να ένιωθε μεγαλώνοντας ως νεαρή γυναίκα, ανύπαντρη μητέρα τριών παιδιών, σε μια κατεχόμενη χώρα».
Ακολουθώντας χαλαρά μια χρονολογική σειρά, η έκθεση δίνει έμφαση στη δραστική αλλαγή που ξεπέρασε το έργο της Põder μετά την ανεξαρτησία της Εσθονίας το 1991. «Γίνεται πιο εσωστρεφής, αναζητώντας τις ρίζες και την καταγωγή της σε μια αγροτική, και ίσως μυθολογική, Εσθονία. Και τέλος, η μεταγενέστερη δουλειά της επικεντρώνεται σε ιδέες τροφών και φαγητού, διεγείροντας όλες τις αισθήσεις με γλυπτά και εγκαταστάσεις που συχνά χρησιμοποιούν εφήμερα στοιχεία όπως το μέλι, τη σοκολάτα και το λίπος, τα οποία μπορεί τελικά να αλλοιωθούν, να αλλάξουν και να εξαφανιστούν».
Anu Põder: Space for My Body στο Muzeum Susch από 3 Ιανουαρίου – 30 Ιουνίου 2024