From Athens with love: ο Παρθενώνας ξαναχτίζεται στη Μελβούρνη

The NGV’s latest architecture commission, Temple of Boom, recreates the Parthenon in Athens out of glass-reinforced concrete, and is adorned by local Melbourne artists. Photograph: Diego Fedele/EPA

​Όταν ο Sigmund Freud επισκέφτηκε τον Παρθενώνα ως νεαρός άνδρας, διαπίστωσε ότι διατάραξε την αίσθηση της πραγματικότητας. Κάτι σχετικά με τις ηλιόλουστες στήλες και την ακριβή γεωμετρία του φαινόταν εξωπραγματικό. Παρά τη μεγάλη του κλίμακα, σκαρφαλωμένη πάνω από την Αθήνα, ήταν ένας τόπος οικειότητας και παιχνιδιού. Ο Freud μπορούσε να διαισθανθεί τα πολλά του φαντάσματα, από τα σώματα που έπεσαν από τους Οθωμανούς κατακτητές μέχρι τους Έλληνες της αρχαιότητας που μαζεύονταν για να τραγουδήσουν και να προσευχηθούν.

Μακριά από την ίδια την Αθήνα, ο Παρθενώνας ξαναχτίζεται στη Μελβούρνη της Αυστραλίας ως μέρος της ετήσιας επιτροπής αρχιτεκτονικής της Εθνικής Πινακοθήκης της Βικτώριας. Το "Temple of Boom" σχεδιάστηκε από τους Adam Newman και Kelvin Tsang, οι οποίοι συνέλαβαν το έργο κατά τη διάρκεια του lockdown. Η κατασκευή είναι από οπλισμένο με γυαλί σκυρόδεμα και υψώνεται από τους κήπους NGV σαν ένα κομμάτι πολυτελούς Meccano. Προσκαλεί το κοινό να αναλογιστεί όχι μόνο την ομορφιά του Παρθενώνα, αλλά και την περίπλοκη ιστορία του.

Kelvin Tsang and Adam Newman, the masterminds behind Temple of Boom, who dreamed up the project during lockdown. Photograph: Diego Fedele/AAP

«Είναι αυτό το πράγμα που υπάρχει εδώ και 2.500 χρόνια», λέει ο Newman. «Έζησε αυτή την εκπληκτική ζωή σε ένα πλήθος διαφορετικών μορφών, από ναό μέχρι θησαυροφυλάκιο μέχρι εκκλησία, τζαμί, σπίτι για ανύπαντρες γυναίκες και αποθήκη πυρομαχικών. Χρησιμοποιήσαμε αυτό το πολύ ισχυρό σύμβολο γιατί σημαίνει τόσα πολλά διαφορετικά πράγματα για τόσους πολλούς ανθρώπους».

Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο Thomas Bruce, γνωστός ως Λόρδος Έλγιν, διευκόλυνε την αφαίρεση μαρμάρινων γλυπτών από τα αγάλματα και τα αετώματα του Παρθενώνα. Τους έβαλε να μεταφερθούν μέσω θαλασσοταραχής στο Βρετανικό Μουσείο, όπου διαμένουν μέχρι σήμερα. Σχεδόν αμέσως μετά την άφιξή τους στις αγγλικές ακτές, ξεκίνησε μια εκστρατεία για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Αθήνα. Έτσι ξεκίνησε μια συζήτηση, που εξακολουθεί να μαίνεται: ήταν βανδαλισμός ή τα γλυπτά αποκτήθηκαν νόμιμα;

The full moon rises behind the Acropolis hill and the Parthenon temple in Athens on 8 November. Photograph: Petros Giannakouris/AP

Κατά τη σύλληψη του "Temple of Boom", ήταν αυτή η σκέψη που ταλαιπώρησε τους Newman και Tsang; "Ήταν σίγουρα μέρος της σκέψης, αλλά όχι στην πρώτη γραμμή όσον αφορά το να είμαστε διδακτικοί για αυτό", λέει ο Newman. «Μία από τις κρίσιμες πτυχές αυτού του κτιρίου είναι ότι οποιοσδήποτε τρόπος με τον οποίο το εξετάζετε ή το συζητάτε γίνεται απίστευτα φορτωμένος. Είναι μάλλον θέμα χρόνου το Βρετανικό Μουσείο και η βρετανική κυβέρνηση να συναινέσουν να επιστρέψουν. Υπάρχει πολύ περιορισμένο επιχείρημα από την πλευρά της διατήρησης. Το έργο μας είναι μέρος της συζήτησης».

Με την πρόθεση να επεκταθεί ο τρόπος με τον οποίο θα μπορούσαμε να δούμε τον Παρθενώνα, το "Temple of Boom" παρουσιάζει ντόπιους καλλιτέχνες της Μελβούρνης που έχουν ζωγραφίσει τη δομή σε στρώσεις. Περπατώντας ανάμεσα στις κολώνες, τα μάτια σου πετάνε συνεχώς ανάμεσα σε φυτά και σιλουέτες. Μερικά από τα μπλοκ χρώματος έχουν την επίδραση ενός βιντεοπαιχνιδιού 8bit. Οι skateboarders περνούν, φωνάζοντας κάτι για τον Snoop Dogg. Ο χώρος γίνεται ιλιγγιώδης, γιορτινός και μοιάζει με κατασκήνωση.

David Lee Pereira, one of three artists whose work graces Temple of Boom. Photograph: Diego Fedele/AAP

​Μιλώντας με την καλλιτέχνη Manda Lane, της οποίας το έργο κοσμεί μεγάλο μέρος της δομής, μου λέει για την αγάπη της για τον ελληνικό μύθο όπου η θεά Αθηνά φυτεύει μια ελιά δίπλα στον Παρθενώνα. «Έμεινα πραγματικά εντυπωσιασμένη από το πώς η ελιά έχει ένα βαθύ ριζικό σύστημα που μπορεί να αντέξει τη φωτιά. Μου αρέσει πολύ η ιδέα της δύναμης της φύσης. Αν δεν κατασταλεί, εμφανίζεται με εκπληκτικούς τρόπους», λέει. «Η δουλειά μου θέτει ένα ερώτημα: πώς διευκολύνουμε τον δημόσιο χώρο και την αρχιτεκτονική με τρόπο που να επιτρέπει την ελεύθερη ροή οργανικής συμπεριφοράς ανάπτυξης των φυτών;»

Πηγή: theguardian