 Ένα νέο βιβλίο αναδεικνύει 100 καλλιτεχνικά περιέργεια, από τη γυμνή «Μόνα Λίζα» μέχρι τα πορτρέτα ενός αγίου με κεφάλι σκύλου. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Γερμανός γλύπτης Franz Xaver Messerschmidt δημιούργησε μια σειρά από προτομές που απεικόνιζαν ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων, από μελαγχολία (βλέπε The Vexed Man) μέχρι διασκέδαση (An Intentional Wag) μέχρι ντροπή (A Hypocrite and a Slanderer). Χυτευμένα σε κράμα κασσίτερου ή αλάβαστρο, σε πραγματικό μέγεθος τα κεφάλια είναι εντυπωσιακά, οι εκφράσεις τους εξίσου υπερβολικές με τους τίτλους που τους απονεμήθηκαν μετά τον θάνατο του δημιουργού τους το 1783: The Incaable Bassoonist, Just Rescued From Drowning, Afflicted With Constipation. Τα γλυπτά του Messerschmidt, που ερμηνεύονται εναλλακτικά ως φυλαχτά για την αποτροπή των κακών πνευμάτων, εκδηλώσεις ψυχικής ασθένειας όπως η σχιζοφρένεια και αναπαραστάσεις μιας χαμένης σχέσης μεταξύ των εκφράσεων του προσώπου και των διαφορετικών μερών του σώματος, είναι μεταξύ των 100 έργων που επισημαίνονται στο έργο του Edward Brooke-Hitching. Madman's Gallery: Οι πιο παράξενοι πίνακες, γλυπτά και άλλα περιέργεια από την ιστορία της τέχνης. Διαθέσιμος τώρα από το Chronicle Books, αυτός ο τόμος με πλούσια εικονογράφηση προσφέρει μια «εναλλακτική ξενάγηση στην ιστορία της τέχνης, με επίκεντρο… στα παράξενα, τα ξεχασμένα, όλα με ιστορίες που προσφέρουν αναλαμπές από τη ζωή των δημιουργών τους και τις εποχές τους».  Frances Xaver Messerschmidt, The Vexed Man , περίπου 1770 έως 1783 Συγγραφέας και συλλέκτης σπάνιων βιβλίων με έδρα το Λονδίνο, ο Brooke-Hitching ειδικεύεται στο να τραβάει την προσοχή των αναγνωστών στα ασυνήθιστα, από λογοτεχνικά περιέργεια έως επικίνδυνα αθλήματα έως μυστηριώδεις χάρτες. Όπως λέει στη ZG Burnett του Antiques and the Arts Weekly , «Παίρνω ένα αγαπημένο γεγονός ή ιστορία που δεν είναι καλά γνωστή και σκέφτομαι, "Αν αυτό ήταν σε ένα βιβλίο, τι θα ήταν το βιβλίο;" Με αυτόν τον τρόπο, το περίεργο υλικό υπαγορεύει μια περίεργη ιδέα και ευτυχώς, τις περισσότερες φορές, το αποτέλεσμα είναι μια πρωτότυπη ιδέα που προσφέρει στους αναγνώστες νέα πράγματα για να ανακαλύψουν». Σκεφτείτε, για παράδειγμα, ένα μαρμάρινο άγαλμα του θεού Γλύκωνα του δεύτερου αιώνα. Ανακαλύφθηκε κάτω από έναν σιδηροδρομικό σταθμό στη Ρουμανία το 1962, η «περίεργη και μπερδεμένη» ιστορία του σκαλίσματος «περιλαμβάνει έναν απατεώνα, μια θεότητα φιδιού και μια μαριονέτα», γράφει ο Brooke-Hitching. Υποτίθεται ότι η μορφή φιδιού ήταν του θεού Ασκληπιού, ο Γλύκωνας ήταν το δημιούργημα του Αλέξανδρου του Αβωνοτειχίτη. Ανακηρύσσοντας τον εαυτό του προφήτη του Γλύκωνα, ο Αλέξανδρος κουβαλούσε γύρω του μια μαριονέτα σε σχήμα φιδιού με στόμα που «άνοιγε και έκλεινε … με τρίχες αλόγου» και «διχαλωτή μαύρη γλώσσα ελεγχόμενη επίσης από τρίχες αλόγου, [η οποία] έβγαινε έξω», σύμφωνα με τον συγγραφέας Lucian of Samosata. Το γλυπτό δείχνει τον θεό φίδι με ανθρωποειδή χαρακτηριστικά προσώπου και μακριά, ανακατωμένα μαλλιά. O Brooke-Hitching είχε την ιδέα για το The Madman's Gallery το 2015, «μια ιδιαίτερα δυνατή χρονιά συγκρίσιμης καλλιτεχνικής παραδοξότητας», σημειώνει στην εισαγωγή. Ο συγγραφέας αναφέρει τη σκοτεινή άποψη του Banksy για τη Disneyland (Dismaland Bemusement Park) και την απόφαση του καλλιτέχνη Stelarc να αναπτύξει ένα τρίτο αυτί και να το συνδέσει στο χέρι του ως κύρια παραδείγματα αυτής της τάσης. Η Madman's Gallery έχει πολλά κοινά με το προηγούμενο βιβλίο του Brooke-Hitching, Το Madman’s Library, το οποίο εστιάζει σε ασυνήθιστα γραπτά έργα και όχι σε τέχνη. Μιλώντας με το περιοδικό Smithsonian το 2021, ο συγγραφέας είπε: «Απλώς παίρνοντας αυτή την ιδέα περί παράξενων βιβλίων, στην πραγματικότητα σε οδηγεί σε όλο τον κόσμο σε διαφορετικούς πολιτισμούς. Καταλαβαίνετε ότι ο καθένας έχει τη δική του μορφή περιέργειας και ότι ως είδος, ήμασταν πάντα απίστευτα περίεργοι και παράξενοι, αλλά και πολύ αστείοι και ατελείωτα ευφάνταστοι».
Το νέο έργο του Brooke-Hitching έχει παρόμοιο ήθος, διασχίζοντας τον κόσμο στην εξερεύνηση των καλλιτεχνικών περιέργειών του. Στην Ιαπωνία, ο συγγραφέας περιγράφει λεπτομερώς το kusozu, ακουαρέλες που απεικονίζουν τα εννέα στάδια της ανθρώπινης αποσύνθεσης, τα οποία «χρησιμοποιήθηκαν για να τονίσουν την παροδικότητα και τη βρώμικη φύση του θνητού σώματος», καθώς και για να αποθαρρύνουν τη λαγνεία μεταξύ Βουδιστών μοναχών και πιστών. Στη Ρωσία, τονίζει τις σκυλοκέφαλες εικόνες του Αγίου Χριστόφορου - μια αντανάκλαση της «ευρέως διαδεδομένης μεσαιωνικής πίστης σε μια ξένη φυλή κυνοκέφαλων ανδρών που ζουν κάπου στην άκρη του κόσμου». Και στο Περού, επισκέπτεται ξανά τα πορτρέτα του 17ου αιώνα των ángeles arcabuceros, ή των Σωματοφυλάκων αγγέλων. Ντυμένοι με ένα μείγμα προκολομβιανών και ισπανικών ενδυμάτων, αυτοί οι φτερωτοί, οπλισμένοι άγγελοι συνδυάζουν τους τοπικούς θρύλους των «θεοτήτων των αστεριών» με «την αυτοκρατορική μεγαλοπρέπεια του Χριστιανισμού». Μερικά από τα έργα που περιλαμβάνονται στο βιβλίο είναι πιο αναγνωρίσιμα από άλλα. Σε τελική ανάλυση, καμία επιτομή αινιγματικής τέχνης δεν θα ήταν πλήρης χωρίς αναφορά στα οράματα του Hieronymus Bosch για τον παράδεισο και την κόλαση ή τις σουρεαλιστικές δημιουργίες του Salvador Dalí . Αλλά ίσως η πιο εκπληκτική καταχώριση είναι αυτή που προσφέρει μια νέα ματιά στον πιο αναγνωρίσιμο πίνακα στον κόσμο: τη Μόνα Λίζα.  Το όγδοο στάδιο αποσύνθεσης, όπως απεικονίζεται σε μια συλλογή kusozu Όπως επισημαίνει ο Brooke-Hitching, το πορτρέτο που κρέμεται στο Λούβρο δεν είναι η μόνη Μόνα Λίζα. Το Μουσείο Πράδο στη Μαδρίτη φιλοξενεί μια εκδοχή που πιστεύεται ότι ζωγραφίστηκε από ένα μέλος του εργαστηρίου του Λεονάρντο ταυτόχρονα με το πιο διάσημο ομόλογό του. Το έργο απεικονίζει το θέμα του από μια ελαφρώς διαφορετική οπτική γωνία, ωστόσο αντικατοπτρίζει κάθε pentimento, ή αλλαγή, που φαίνεται στο πρωτότυπο του Leonardo. «Αυτό υποδηλώνει ότι ζωγραφίστηκε ταυτόχρονα από έναν από τους μαθητές του Λεονάρντο —πολύ πιθανόν από τον Salaì —στο γειτονικό καμβά», σημειώνει το βιβλίο. Ο Salaì, ένας μαθητευόμενος που περιγράφεται από τον Leonardo ως «κλέφτης, ψεύτης, πεισματάρης, λαίμαργος», ζωγράφισε επίσης μια γυμνή εκδοχή της Mona Lisa γνωστή ως Mona Vanna. Μία από τις περίπου 20 παρόμοιες απεικονίσεις, η ύπαρξη του έργου έχει πυροδοτήσει εικασίες ότι ο ίδιος ο Λεονάρντο ζωγράφισε μια γυμνή Μόνα Λίζα, που τώρα θεωρείται ότι έχει χαθεί. Μερικοί μελετητές πιστεύουν ότι ένα σχέδιο με κάρβουνο που στεγάζεται στο Μουσείο Condé στο Chantilly της Γαλλίας, είναι μια προπαρασκευαστική εργασία για αυτόν τον πίνακα.
«Είναι πιθανό, αν και δεν υπάρχει βεβαιότητα, ότι αυτό ήταν το προπαρασκευαστικό σχέδιο για τη ζωγραφισμένη Joconde Nue», είπε ο επιμελητής Mathieu Deldicque στους London Times το 2017. «Δεν γνωρίζουμε καν αν αυτό το πορτρέτο ήταν πραγματικά ζωγραφισμένο, αλλά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ήταν. Αυτό που μας έχει δώσει άκρη είναι τα ρετούς. Υπάρχουν μικρές ενδείξεις… Η δημιουργική δουλειά σε αυτό το έργο είναι πολύ κοντά στο κάτω μέρος της Μόνα Λίζα, αυτό στο Λούβρο». Τελικά, γράφει ο Brooke-Hitching, η φανταστική του γκαλερί είναι μια «κλεμμένη τέχνη, ξένη τέχνη, τέχνη φτιαγμένη για να καταστραφεί και τέχνη φτιαγμένη από ανθρώπους, σκανδαλώδη και σατιρική τέχνη, τέχνη της καρδιάς και τέχνη των ανθρώπων στις φλόγες».
 Hieronymus Bosch, The Garden of Earthly Delights , 1490 έως 1510
 Η Γενική Συνέλευση της Χιλιετίας του Τζέιμς Χάμπτον Ο Θρόνος του Τρίτου Ουρανού των Εθνών (περίπου 1950 έως 1964) είναι ένα παράδειγμα αουτσάιντερ τέχνης Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο www.smithsonianmag.com/ |
Η σύγχρονη τέχνη στην ελλάδα και στο εξωτερικό, εικαστικά, γλυπτική, κατασκευές, καλλιτέχνες, γκαλερί, πολιτισμός |
