Η τελευταία γραμμή ενός ποιήματος του 1921 του Langston Hughes λέει: «Η ψυχή μου έχει μεγαλώσει βαθιά σαν τα ποτάμια». Από τον ήλιο που ανατέλλει πάνω από τον Ευφράτη μέχρι τις λασπώδεις όχθες του Μισισιπή, τα λόγια του προκαλούν την καθολικότητα και τη διαχρονικότητα του ρέοντος νερού που καθρεφτίζεται από τη ροή του αίματος στις φλέβες μας. Έχοντας έμπνευση από τους προβληματισμούς του Hughes, το Souls Grown Deep Like the Rivers στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών του Λονδίνου ρίχνει φως στις δημιουργικές παραδόσεις μαύρων καλλιτεχνών στον Νότο της Αμερικής των οποίων οι καλλιτεχνικές αναζητήσεις αντικατοπτρίζουν διάχυτα ζητήματα οικονομικής ανισότητας, καταπίεσης και περιθωριοποίησης και εξετάζουν θέματα όπως η ταυτότητα, η σεξουαλικότητα, η επιρροή του τόπου και η προγονική μνήμη. Περιλαμβάνοντας παπλώματα, γλυπτά, εγκαταστάσεις, πίνακες ζωγραφικής και σχέδια από 34 καλλιτέχνες από τα μέσα του 20ου αιώνα έως σήμερα, η έκθεση προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από το Souls Grown Deep Foundation. Με έδρα την Ατλάντα της Τζόρτζια, ο οργανισμός διαχειρίζεται μια συλλογή από περίπου 1.000 έργα περισσότερων από 160 μαύρων καλλιτεχνών του Νότου -τα δύο τρίτα των οποίων είναι γυναίκες- για να υποστηρίξει την ένταξή τους στον ιστορικό κανόνα της τέχνης. Ενώ πολλοί είναι πλέον γνωστοί στις ΗΠΑ, τα περισσότερα από τα έργα τους δεν έχουν εκτεθεί ποτέ στο παρελθόν στην Ευρώπη. Πολλά από τα κομμάτια είναι κατασκευασμένα από υλικά όπως πηλό, ξύλο, ρίζες, πεταμένα αντικείμενα και ανακυκλωμένο ύφασμα. Επειδή η πρόσβαση σε επίσημους εκθεσιακούς χώρους περιοριζόταν συχνά για τους μαύρους καλλιτέχνες, πολλοί παρουσίασαν τα έργα τους στη δική τους ιδιοκτησία σε μια εξαφανιζόμενη αλλά βαθιά παράδοση, γνωστή ως «yard shows». Ένα από τα πιο γνωστά και τελευταία που έχουν απομείνει είναι το «Αφρικανικό χωριό στην Αμερική» του Joe Minter, στο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμα. Το 1819, σκλαβωμένοι άνθρωποι αντιπροσώπευαν περισσότερο από το ένα τρίτο του πληθυσμού της πολιτείας και οι παραστάσεις DIY εξελίχθηκαν από μια παράδοση στην οποία οι αυλές ήταν ο μόνος χώρος για πολλούς να απολαύσουν τη μουσική και να εκφράσουν τη δημιουργικότητά τους. Το έργο του Joe Minter αναπαρίσταται στη Βασιλική Ακαδημία σε ένα γλυπτό από συγκολλημένο μέταλλο που έχει τον τίτλο «Και κρέμασε το κεφάλι του και πέθανε». ![]() Η κληρονομιά του Gee's Bend, που συνεχίζεται σήμερα ως συλλογικότητα, αναπαρίσταται μέσω πολλών τολμηρών παπλωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του "Triangles" της Marlene Bennett Jones, στο οποίο επανατοποθετεί τα κοτλέ και τζιν σε μια γεωμετρική σύνθεση. Μεγαλωμένοι σε ένα αγρόκτημα στην κοινότητα που ήταν παλαιότερα μια φυτεία βαμβακιού που ανήκε στον Joseph Gee, ο Jones και άλλοι κάτοικοι είναι άμεσοι απόγονοι των σκλαβωμένων ανθρώπων που δούλευαν στα χωράφια και στη συνέχεια παρέμειναν εκεί μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο για να εργαστούν ως κτηνοτρόφοι. Κατά τη διάρκεια της Ύφεσης, η κυβέρνηση των ΗΠΑ αγόρασε δέκα χιλιάδες στρέμματα της πρώην φυτείας και παρείχε δάνεια που επέτρεψαν στους κατοίκους να αποκτήσουν τη γη. Σε αντίθεση με πολλούς άλλους που εκδιώχθηκαν ή αναγκάστηκαν να μετακινηθούν λόγω οικονομικών συνθηκών, οι οικογένειες μπόρεσαν να παραμείνουν στο Gee's Bend και «πολιτιστικές παραδόσεις όπως η κατασκευή παπλωμάτων τρέφονταν από αυτές τις συνέχειες». Η πλειονότητα των καλλιτεχνών που παρουσιάστηκαν σε αυτήν την έκθεση έμαθαν καλλιτεχνικές δεξιότητες που μεταβιβάστηκαν από γενιά σε γενιά ή από φίλους και μέντορες. Πολλοί ανταποκρίνονται σε σκοτεινά και επώδυνα μέρη της ιστορίας των ΗΠΑ, όπως η εποχή της δουλείας και οι επακόλουθες πολιτικές φυλετικού διαχωρισμού που συνεχίζουν να επηρεάζουν βαθιά τη ζωή σήμερα. Ο καλλιτέχνης και μουσικός Lonnie Holley συναρμολογεί κομμάτια μετάλλου από έναν παλιό φωνογράφο στο "Keeping a Record of It (Harmful Music)," ένα αφηρημένο, σκουριασμένο πικάπ με ένα κρανίο ζώου. Το έργο απεικονίζει τον χρόνο που περνάει, τη φθορά και την ιδιωματική φράση «ακούγεται σαν σπασμένος δίσκος» — επαναλαμβάνοντας το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά. Το Souls Grown Deep Like the Rivers συνεχίζεται στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών στο Λονδίνο έως τις 18 Ιουνίου. Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο www.thisiscolossal.com/ |