"ΕΝΑ ΜΑΧΑΙΡΙ ΧΩΡΙΣ ΛΕΠΙΔΑ, ΠΟΥ ΤΟΥ ΛΕΙΠΕΙ Η ΛΑΒΗ" του Guglielmo Castelli στην Rodeo gallery (19/11/2022 – 14/1/2023

Το Χρονικό μίας Μεθοδικής Συνάντησης
του Milovan Farronato, Μέρος 1 

Συγκροτημένος και αξιοπρεπής, ο Guglielmo Castelli συνηθίζει να ποζάρει με το δεξί φρύδι ντροπαλά ανασηκωμένο, στρέφοντας το σώμα του ελαφρώς προς τα αριστερά, ενώ παράλληλα κοιτάζει προς τα δεξιά. Συχνά, χρησιμοποιεί επιφωνήματα όταν μιλάει. Μεθοδικός, δεν κομπιάζει, δεν μπερδεύεται, δεν διακόπτει τον ειρμό της ομιλίας του. Δεν υποδύεται έναν ρόλο, αλλά θα μπορούσε κανείς να φανταστεί πως έχει σενάριο, ένα πρόχειρο σκαρίφημα που λειτουργεί σαν ασυνείδητη μνήμη της συλλογιστικής του. Η πρώτη μας συνάντηση ήταν σκοπίμως προκαθορισμένη: η συμφωνημένη συνάντηση στο ατελιέ του προς τα τέλη του περασμένου καλοκαιριού. Τον περίμενα στον σταθμό Torino Porta Susa, καβάλησα τη βέσπα του σχεδόν παραπαίοντας και σε μία ειλικρινή κατάσταση αμοιβαίας ευχαρίστησης, φτάσαμε στο καθησυχαστικό maison absolute του στη συνοικία Madonna di Campagna της πρωτεύουσας του Πιεμόντε, μιας πόλης με δύο ψυχές: μιας βιομηχανικής και μιας υπόγειας. Μιας πόλης που τη λούζει το φως, αλλά την καταδιώκουν οι σκιές που ξεγλιστρούν στις σκεπαστές εισόδους. Μίας πόλης που φέρει το αποτύπωμα της Carol Rama και του Carlo Mollino, οι οποίοι έμεναν δίπλα, αλλά δεν το έμαθαν ποτέ.

Το ατελιέ του Castelli αποτελείται από δύο ευρύχωρες αίθουσες στο ισόγειο που βγάζουν σε μία λιτή εσωτερική αυλή, πάνω από την οποία δεσπόζει ένα μεγάλο κτίριο, με δυτικό προσανατολισμό, και συνεπώς δεν εμποδίζει ποτέ το φως της ημέρας να μπει από τους δύο μεγάλους φεγγίτες που κοσμούν την οροφή και των δύο παραλληλεπιπέδων. Συμμετρικοί, με δύο λειτουργικούς διαδρόμους, καθένας στην ίδια κατοπτρική θέση – ο πρώτος καλύπτει τις ανάγκες του φαγητού, ο άλλος της φυσιολογίας – προσφέρουν στο οξυδερκές μάτι λιγοστές πληροφορίες για την πρακτική της ζωγραφικής, της έρευνας και της αρχειοθέτησης που φιλοξενούν. Μία πρακτική για την οποία αξίζει τώρα να αφιερωθεί λίγος χρόνος. Με το που μπαίνω μέσα, με περικυκλώνουν χρώματα και βρόμικα πλην όμως επιμελώς τακτοποιημένα πινέλα. Καμβάδες, στοιβαγμένοι ανάλογα με τη φάση της εξέλιξής τους. Παρατηρώ πως είναι αμέτρητοι, αλλά μπορούν να διαχωριστούν σε τέσσερα συγκεκριμένα στάδια χωρίς τη δυνατότητα παλινδρόμησης: ομοιογενές, μονόχρωμο φόντο το πρώτο. Μια ποικιλία από διάφορα αφηρημένα πολύχρωμα μοτίβα, με κηλίδες και σταγόνες, σαν ένας θλιβερά τρελαμένος αρλεκίνος ο οποίος μεταμορφώθηκε σε πολύμορφα σχέδια που η ασυνείδητη μνήμη του, πάλι, ξέρει πώς να τα διαχειριστεί, προκειμένου να διαμορφωθούν στο επόμενο στάδιο. Κάποια από αυτά αποκτούν μορφή και άλλα εμμένουν σε αυτό το πρώιμο ακαθόριστο υλικό, αυτό το νεφελώδες μείγμα, που είναι ακράδαντα πεπεισμένο για την απαράβατη διακοσμητική του αξία. Ενώ άλλα, τα τελευταία, παραιτούνται σχεδόν ολοκληρωτικά και διστακτικά αφήνονται να καλυφθούν. Τέλος, το τέταρτο στάδιο έρχεται με την ευλογία φευγαλέων, ασταθών σκιών, περίεργων alter egos που αναπαράγονται, ισορροπούν, στηρίζουν ή επικαλούνται το πρωτότυπο από το οποίο έχουν προκύψει.

Αφήνω τον εαυτό μου να πεισθεί από την πιθανότητα ότι το προφανώς ομοιόμορφο φως που πέφτει σαν βροχή από τους φεγγίτες, στην πραγματικότητα στάζει σποραδικά, σαν ύπουλη επιθυμία που μετριάζει και απαλύνει την παρουσία των σκιών στο ατελιέ, και συνεπώς τους προσφέρει τη δυνατότητα της ελεύθερης βούλησης, μίας ανεξάρτητης και ζωηρής κίνησης. Άλλωστε, όλες οι σκιές είναι καταδικασμένες να εξαφανιστούν στο ζενίθ, όταν οι δαίμονες της μεσημβρίας αρχίζουν επιτέλους να χορεύουν. Ο Carl Gustav Jung υποστηρίζει πως οι σκιές είναι δαίμονες. «Θα μείνω στο πλευρό σου, αν μου προσφέρεις τη δυνατότητα να επιμείνω, αλλά δεν μπορώ να είμαι μία απλή αντανάκλαση ή μία διστακτική προβολή. Πρέπει να μπορώ να γέρνω, να γονατίζω, να μακραίνω δυσανάλογα. Να είμαι επάνω, αλλά και κάτω. Η πρώτη και η τελευταία», θα μπορούσαν να μας ψιθυρίσουν. Στους πίνακες του Castelli είναι φιλήδονες παρουσίες, νευρωτικές, δυσοίωνες και καλοσυνάτες ταυτόχρονα. Ίσως και αυτές οι σκιές να είναι μία δαιμονική ύπαρξη σε διαμάχη ή σε αμοιβαία βοήθεια.
​
Αλλά ας πάμε πίσω στο ατελιέ: η τάξη περικλείει το χάος της δράσης, σφραγίζοντάς το σε ένα ειδικό διακοσμητικό πλαίσιο από στοιχεία και στολίδια που συχνά εμφανίζονται στους καμβάδες. Ένα ακριβές πλαίσιο όπως αυτό που απαντάται σε πολλά τετράδια και σελίδες όπου το κενό περιθώριο είναι ένα σύνορο αν δεν πλαισιώνεται από μία γραμμή χαραγμένη με μολύβι – ακόμα και αρκετές φορές στο ίδιο ορθογώνιο χαρτί. Με αυτές τις παρουσίες, εξίσου ρευστές όσο και τα σύννεφα του Caravaggio, έχουμε ήδη περάσει στο άλλο δωμάτιο, με περισσότερα σημάδια κατοίκησης, περισσότερα έπιπλα, πιο άνετο και πιο κοντά στην ευγενική και θερμή χαρακτηριστική τορινέζικη φιλοξενία. Η έκθεση των έργων είναι ακριβής, λιγότερο χαοτική, κι όμως, ο χώρος παραμένει τυραννικός. Ένα λουλούδι αχνοφαίνεται από ένα βάζο στο μισοσκόταδο. Ένα ζευγάρι pissoires που έχουν μετατραπεί σε θέατρα μινιατούρες απαιτούν την προσοχή του κοινού αν και επιλέγουν να τοποθετηθούν στη μία πλευρά. Εξίσου αρμονικό στο αμοιβαίο horror vacui του, το δωμάτιο χαρακτηρίζεται από την ανάγνωσή του. Υπάρχουν δύο περάσματα από τη μία αίθουσα στην άλλη χωρίς πόρτες. Σαν ουροβόρος όφις, επικοινωνούν διαρκώς με μόνο χώρισμα έναν τοίχο. Θα μπορούσαμε να κινούμαστε διαρκώς κυκλικά, για να βρούμε την καμπύλη στην ευθεία ή την ευθεία στην καμπύλη. Εν αγνοία μου, βρήκα στη φάση της κυοφορίας τους πέντε πίνακες και τα δύο σχέδια για τα οποία τώρα καλούμαι να στοχαστώ…

Πολυδεύκους 41
18545 Πειραιάς, Ελλάδα
T: +30 210 41 23 977‬
Ανοιχτά Τετ—Σαβ 12—8 μμ
είτε κατόπιν ραντεβού