 Σκαλισμένο πάνελ σε νεολιθικό πάγκο στο Sayburç, Τουρκία. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ EYLEM ÖZDOĞAN Η αρχαιότερη αφηγηματική σκηνή στον κόσμο, που απεικονίζει ανθρώπους και ζώα σε σκάλισμα με δύο πάνελ, ανακαλύφθηκε από αρχαιολόγους στην Τουρκία. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Antiquity, περιγράφει ένα συγκρότημα 11.000 ετών στο Sayburç, με πολλά κτίρια κατοικιών και μια μεγάλη κοινόχρηστη δομή. Η γκραβούρα βρέθηκε σε παγκάκια που επενδύουν τους τοίχους σε κοινόχρηστο χώρο. Και τα δύο πάνελ απεικονίζουν ένα άτομο που αντιμετωπίζει επικίνδυνα ζώα - το επίπεδο ανάγλυφο στα αριστερά δείχνει μια οκλαδόν αρσενική φιγούρα που κρατά μια κουδουνίστρα ή ένα φίδι ενάντια σε έναν ταύρο, ενώ η δεξιά δείχνει μια αρσενική φιγούρα σε ψηλό ανάγλυφο που κρατά τον φαλλό του καθώς λεοπαρδάλεις πλησιάζουν και από τις δύο πλευρές. Αυτή η ανθρώπινη φιγούρα διαθέτει στρογγυλό πρόσωπο, μεγάλα αυτιά και διογκωμένα μάτια. Τα κέρατα του ταύρου και τα δόντια των λεοπαρδάλεων τονίζονται ιδιαίτερα, γεγονός που χρησιμεύει για να αυξήσει τον κίνδυνο σε κάθε σκηνή. «Αυτές οι φιγούρες, χαραγμένες μαζί για να απεικονίσουν μια αφήγηση, είναι τα πρώτα γνωστά παραδείγματα μιας τέτοιας ολιστικής σκηνής», εξήγησε η Eylem Özdoğan, συγγραφέας της εργασίας και αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης, σε δήλωση. «Αυτή ήταν μια εικόνα των ιστοριών που διαμόρφωσαν την ιδεολογία των ανθρώπων εκείνης της περιόδου». Χρονολογείται στην 9η χιλιετία π.Χ., η τοποθεσία στη νοτιοανατολική Τουρκία βρίσκεται κάτω από ένα σημερινό χωριό στην επαρχία Σανλιούρφα. Οι ανασκαφές που ξεκίνησαν το 2021 αποκάλυψαν ότι η περιοχή κατοικούνταν από νεολιθικό πληθυσμό που περνούσε από κινούμενους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες σε έναν πιο καθιστικό, αγροτικό τρόπο ζωής με μακροχρόνιους οικισμούς σε όλη την περιοχή. «Η διαδικασία της νεολιθοποίησης έφερε μαζί της ουσιαστικές αλλαγές στον κύκλο της καθημερινής ζωής, στις στρατηγικές επιβίωσης και στην τεχνολογία, αλλά ίσως πιο σημαντικές στις κοινωνικές σχέσεις, με αποκορύφωμα τον επαναπροσδιορισμό της θέσης της ανθρωπότητας στον κόσμο», εξηγεί. «Η ανάπτυξη συλλογικών δραστηριοτήτων και τελετουργιών και η κατασκευή κοινοτικών κτιρίων με έντονα συμβολικά στοιχεία, συνέβαλαν καθοριστικά στην προώθηση αυτού του νέου τρόπου ζωής». Ενώ έχουν εντοπιστεί παλαιότερα παραδείγματα αφηγηματικής τέχνης - ανάμεσά τους, οι ζωγραφιές σπηλαίων σχεδόν 17.000 ετών στο Lascaux και ένα πάνελ σπηλαίων περίπου 44.000 ετών στο νησί Sulawesi της Ινδονησίας - αυτά είναι τα πρώτα γνωστά που δείχνουν μια προοδευτική αφηγηματική δομή. Η κοινόχρηστη δομή των 11 μέτρων στο Sayburç ήταν λαξευμένη στον ασβεστολιθικό βράχο - πιστεύεται ότι ήταν ένα μέρος για ειδικές κοινοτικές συγκεντρώσεις, με χαραγμένους πάγκους που επενδύουν τους τοίχους. Οι φιγούρες που απεικονίζονται στην αφηγηματική σκηνή ήταν πιθανώς σημαντικές μεταξύ αυτής της πρώιμης αγροτικής κοινότητας και μπορεί να ήταν ιστορικοί ή μυθικοί χαρακτήρες που σχετίζονται με τις παραδόσεις της περιοχής. Καθώς οι άνθρωποι είχαν συνηθίσει σε πιο καθιστικό τρόπο ζωής, τα σκαλίσματα και άλλες οπτικές αναπαραστάσεις της προηγούμενης προφορικής αφήγησης και παραδόσεων μπορεί να έχουν γίνει ένα νέο σημείο σύνδεσης, μια μέθοδος ανάμνησης σε έναν κόσμο που αλλάζει. Γεγονότα ή ιστορίες μπορεί να έχουν ειπωθεί μέσω του σκαλίσματος. Τα ανάγλυφα Sayburç, που προσφέρει η Özdoğan, είναι σε γενικές γραμμές, «η αντανάκλαση μιας συλλογικής μνήμης που κράτησε ζωντανές τις αξίες της κοινότητάς της». Περαιτέρω ανασκαφές πιθανότατα θα αποκαλύψουν περισσότερες αρχαίες σκηνές, καθώς το κοινόχρηστο κτίριο έχει αποκαλυφθεί μόνο εν μέρει, αν και, σύμφωνα με την Özdoğan, «το Sayburç έχει πολύ σαφή στοιχεία [και] έχει τη δυνατότητα να μας πει πολλά για τη νεολιθική κοινωνία που δεν ξέρουμε ακόμα». Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο artnews *Ακολουθήστε μας στο Google News, Facebook, instagram, twitter και γίνετε μέρος της κοινότητας μας στο Discord.
|
Η σύγχρονη τέχνη στην ελλάδα και στο εξωτερικό, εικαστικά, γλυπτική, κατασκευές, καλλιτέχνες, γκαλερί, πολιτισμός |