Ο Taysir Batniji μεγεθύνει την Παλαιστινιακή Κατάσταση στο Mathaf: Arab Museum of Modern Art

​Η έκθεση του καλλιτέχνη στο Mathaf: Arab Museum of Modern Art αποτυπώνει την άυλη φύση και τα υπολείμματα της απώλειας.

​Η πρώτη συνάντηση με το έργο του Taysir Batniji ήταν μια άσκηση στην πράξη της όρασης. Το «To My Brother» (2012), η σειρά από ελάχιστα αντιληπτά χαρακτικά του σε 60 φύλλα λευκού χαρτιού, δημιουργήθηκε μόνο όταν κινήθηκα ενάντια στο φως. Ανιχνεύοντας αιθέρια περιγράμματα μορφών από αρνητικά φωτογραφιών, το έργο κατέγραψε στιγμές χαράς κατά τη διάρκεια του γάμου του αδερφού του μόλις δύο χρόνια πριν από το θάνατό του από τα χέρια Ισραηλινών ελεύθερων σκοπευτών κατά τη διάρκεια της Πρώτης Ιντιφάντα (1987–91). Ήταν το αποτύπωμα ενός διαγραμμένου σχεδίου ενός Ισραηλινού στρατιώτη, το τελευταίο πράγμα που έκανε ο αδελφός του, που ώθησε τον Batniji να χρησιμοποιήσει αρνητικό χώρο για τον εορτασμό του.

Taysir Batniji, ‘To My Brother’, 2012, installation view. Courtesy: the artist and Sfeir-Semler Gallery, Hamburg

​Μεγάλο μέρος της πρακτικής του Batniji ενσωματώνει αυτή την ανάγκη να συλλάβει την άυλη φύση και τα υπολείμματα της απώλειας. Στην είσοδο του «No Condition Is Permanent», η πρόταση του στο Mathaf στη Ντόχα, έρχεται με το Impossible Journey (2002–09), μια εγκατάσταση που ο καλλιτέχνης δημιούργησε φτυαρίζοντας επίπονα την άμμο από το ένα σημείο στο άλλο – ένα έργο που αποτυπώνεται με ένα συνοδευτικό βίντεο. Παρουσιάζεται παράλληλα με το ID Project (1993–2020), που τεκμηριώνει την επίπονη διαδικασία που ανέλαβε ο απάτριδας Παλαιστίνιος καλλιτέχνης για να λάβει άδεια διαμονής στη Γαλλία, το έργο πλαισιώνει την αίσθηση της εκποίησης –από γη και εθνικότητα– που περιλαμβάνει την παλαιστινιακή κατάσταση.

Taysir Batniji, ‘No Condition Is Permanent’, Mathaf, Doha. Courtesy: the artist and Sfeir-Semler Gallery, Hamburg

Ένα από τα πρώτα έργα της έκθεσης, το Storm (1998), σηματοδοτεί μια διπλή εξάρθρωση: τη μετακίνηση του Batniji από την Παλαιστίνη στη Γαλλία και από την αρχική του εκπαίδευση στη ζωγραφική στην εννοιολογική τέχνη. Δύο κίτρινοι καμβάδες κρέμονται ο ένας δίπλα στον άλλο, διπλωμένοι προς τα μέσα σαν να έχουν εκτοπιστεί από αναταράξεις. Οδοντωτές κηλίδες χρώματος σκιαγραφούν ορθογώνιες άκρες, πλαισιώνοντας τον κενό χώρο όπου κάποτε ήταν επίπεδος στον τοίχο. Μια ομάδα τυλιγμένων καμβάδων, Inflammable (1997), που δημιουργήθηκε μετά την κατάσχεση των πινάκων του Batniji στο αεροδρόμιο του Τελ-Αβίβ, στηρίζονται σε μια άλλη γωνία: ο τίτλος του έργου είναι σφραγισμένος στη μία πλευρά. το περιεχόμενό τους αποτελεί μυστήριο και πιθανό κίνδυνο για τον θεατή.

Taysir Batniji, Storm, 1998, installation view. Courtesy: the artist and Sfeir-Semler Gallery, Hamburg

​Στο Absence (1988), η μεταφορική εξαφάνιση της ζωγραφικής από την πρακτική του Batniji γίνεται κυριολεκτική παράλειψη. Τα άδεια τετράγωνα μεγέθους Α4, που σημειώνονται με ζωγραφισμένα ίχνη κολλητικής ταινίας, υποδηλώνουν πού βρισκόταν κάποτε ένας πίνακας. Το Hannoun (1972–2009) – μια τοποθέτηση στο πάτωμα από ροκανίδια κόκκινων μολυβιών τοποθετημένα κάτω από μια εικόνα του κατεστραμμένου τώρα στούντιο του Batniji στη Γάζα  – παραπέμπει ομοίως σε ένα ανύπαρκτο έργο τέχνης. Με σκοπό να μοιάζει με χωράφι με παπαρούνες, εθνικό σύμβολο της Παλαιστίνης, ο Hannoun εμπνεύστηκε από μια παιδική ανάμνηση του 1972, στην οποία ο Batniji απέφευγε να κάνει τη σχολική του εργασία ακονίζοντας μολύβια.

Taysir Batniji, Hannoun, 1972–2009, installation view. Courtesy: the artist and Sfeir-Semler Gallery, Hamburg

Άλλα έργα που εκτίθενται είναι πιο απροκάλυπτα πολιτικά, παίζοντας με τις έννοιες της αναπαράστασης και της προβολής. Το «Untitled (Portraits of Martyrs)» (2001–14), για παράδειγμα, είναι μια σειρά από μαύρες μεταξοτυπίες πορτρέτων Παλαιστινίων μαρτύρων που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Ιντιφάντα (2000–05), ενώ τα Τείχη της Γάζας (2001) είναι ένα φωτογραφικό παλίμψηστο από καιρικά φαινόμενα αφίσες που έγιναν κατά την ίδια εξέγερση. Αναμφισβήτητα, ωστόσο, είναι τα πιο αφηρημένα έργα του Batniji, όπως η σειρά «Disruptions» (2015–17) – που περιλαμβάνει δυσάρεστα στιγμιότυπα βίντεο από βιντεοκλήσεις με την οικογένειά του, στις οποίες εισβάλλουν ζωγραφικά κομμάτια έντονου πράσινου – που μεγεθύνουν με μεγαλύτερη επιτυχία τη βία της ρήξης .

Taysir Batniji, ‘No Condition Is Permanent’, 2022, Mathaf: Arab Museum of Modern Art, Doha. Courtesy: the artist and Sfeir-Semler Gallery, Hamburg

​Η έκθεση τελειώνει με ένα γλυπτό σαν κιβώτιο που αποτελείται από πλάκες σαπουνιού, χαραγμένο με τον τίτλο της έκθεσης στα αραβικά, το οποίο οι επισκέπτες μπορούν να πάρουν μαζί τους (No Condition Is Permanent, 2014–22). Αν και αυτό είναι ένα αισιόδοξο μήνυμα, είναι επίσης ένα μήνυμα που ξεπλένεται καθώς χρησιμοποιείται το σαπούνι. Προσπαθώντας, και αποτυγχάνοντας, να δώσει μορφή σε αυτό που εξαφανίζεται και βρίσκεται στο κατώφλι της αλλαγής, ο Batniji προτείνει ότι η διαγραφή είναι μια ριζοσπαστική πράξη.

Το «No Condition Is Permanent» του Taysir Batniji λαμβάνει χώρα στο Mathaf: Arab Museum of Modern Art, Ντόχα.

Κεντρική εικόνα: Taysir Batniji, Inflammable, 1997, άποψη εγκατάστασης.